Co oznacza remis w szachach? Czy zawsze zależy od sytuacji na szachownicy, czy też podlega indywidualnej ocenie sędziego? Jak do niego doprowadzić i czy w ogóle warto to robić? I wreszcie kiedy w szachach jest remis z całą pewnością? Na te i inne pytania związane z remisem szachowym odpowiemy właśnie w tym artykule.
Czym jest remis w grze w szachy?
Remis to sytuacja, w której żaden z graczy nie zwyciężył, a partia pozostała nierozstrzygnięta. W towarzyskiej grze zgodnie ogłaszają go przeciwnicy, a podczas turniejów czy zawodów, sędziowie. Niestety, kwestia szachowego remisu nie zawsze jest łatwa do rozstrzygnięcia i czasami podjęcie decyzji o niej nastręcza sporych trudności.
O ile w prostych grach, w których zlicza się punkty i to od ich ilości zależy rezultat sytuacja jest zawsze klarowna, o tyle w szachach taka sama rozgrywka może zostać uznana za rozstrzygniętą, lub też nie.
Remis w szachach historycznie
Długa tradycja szachów to siłą rzeczy historyczne zmiany zarówno w podejściu do reguł postępowania na szachownicy, jak i wytycznych związanych z remisem. Warto podkreślić, że remis w szachach jest często jedynym sposobem na to, żeby nie przegrać partii. Jeśli oponent jest, co tu dużo mówić, lepszym graczem, lub zdarzyło ci się popełnić duże błędy w rozgrywce i wygrana przeciwnika jest przesądzona, poza porażką, pozostaje jeszcze doprowadzenie do remisu.
Oczywiście gracze nie mogąc wygrać, nadużywali tej formy zakończenia partii, dlatego zmieniano reguły, zaostrzając je tak, żeby w pewien sposób „zmusić” oponentów do rezultatu w postaci zwycięstwa jednego i przegranej drugiego.
Obecnie sytuacja remisowa jest do pewnego stopnia zależna od regulaminów i zasad przyjętych w ramach danej formy rywalizacji – konkretnych zawodów czy turniejów szachowych. Są jednak sytuacje, w których remis jest bezsprzecznym i jedynym wyjściem.
Kiedy w szachach jest remis, czyli o sytuacjach, w których sędzia ogłosi nierozstrzygniętą partię
W szachowych zmaganiach dość łatwo wyróżnić sytuacje, w których sędzia musi lub może ogłosić nierozstrzygnięcie partii. Część z nich jest niezależna od woli graczy i następuje w konsekwencji ruchów, które do niej doprowadziły niezamierzenie przez graczy. Inne są celowym działaniem, dlatego ważna jest podczas zawodów obecność sędziego, który uważnie obserwuje rozgrywkę. A oto remisowe sytuacje:
- Wystąpienie pata.
- Zbyt mała ilość pozostałych na szachownicy bierek lub obecność wyłącznie takich bierek, którymi nie da się doprowadzić do pozycji matowej. Na przykład na szachownicy pozostają jedynie króle, albo król kontra król i skoczek albo król i goniec, względnie król i goniec u obydwu graczy.
- Pozycja matowa nie jest możliwa do osiągnięcia za pomocą legalnych ruchów. Niekiedy na szachownicy pozostaje duża ilość bierek, którymi można doprowadzić do mata, jednak ich ułożenie sprawia, że żadna kombinacja prawidłowych posunięć do tego nie doprowadzi. Na przykład dojście do króla blokuje łańcuch pionów, uniemożliwiając atak.
- Trzykrotne pojawienie się tej samej pozycji – w tej sytuacji remis nie jest koniecznością, jednak umożliwia graczowi zareklamowanie go u sędziego (przydatny jest tu zapis rozgrywki). Specyficznym przypadkiem powtórki pozycji jest tzw. wieczny szach, czyli sytuacja, w której przeciwnik szachuje króla drugiego gracza, a ten nie może przerwać sekwencji ruchów.
- Sytuacja, w której w kolejnych 50 powtórzeniach żaden z graczy nie zdołał poruszyć pionem ani zbić bierki, np. kiedy jeden z graczy próbuje zamatować samotnego króla za pomocą króla, gońca i skoczka oraz nie udaje mu się to w ciągu 50 ruchów.
- Koniec czasu jednego lub dwóch zawodników. Jeśli czasu zabrakło sytuacji opisanej w punkcie 4 lub 5, o remisie decyduje sędzia, natomiast w innych sytuacjach następuje on automatycznie.
- Podjęcie wspólnej decyzji graczy o remisie – regulamin turniejów może zabraniać takiego postępowania, jeśli jednocześnie nie występuje żadna z sytuacji wskazujących na remis.
Niekiedy zdarza się, że sędzia nie widzi szans na wygraną którejkolwiek ze stron przed czasem – może wtedy zdecydować się na ogłoszenie remisu.