Gra w szachy nie należy do łatwych. Wymaga opracowania strategii, które trzeba modyfikować na bieżąco, ciągłego podejmowania decyzji, a także systematyczności. Angażuje jednocześnie często przeciwstawne umiejętności intelektualne po to, żeby zaplanować zwycięską taktykę.
Dlaczego warto grać w szachy? Oto siedem najważniejszych powodów.
Poprawa zdolności intelektualnych
Największe korzyści z gry w szachy odnoszą dzieci powyżej 5 roku życia. Na podstawie badań, naukowcy Krogius oraz Groot opisali poprawę zdolności koncentracji oraz progres rozwoju wyobraźni. Z kolei badaczka Diane Hogan, zaobserwowała dodatkowo zwiększenie umiejętności porządkowania myśli, planowania oraz wzrost zrozumienia zależności pomiędzy własnymi działaniami i ich konsekwencjami.
Wpływ na zwiększenie IQ
Badanie Murray’a Thompsona z Australii przeprowadzone w 2003 r. dowiodło, że gra w szachy wpływa na wzrost ilorazu inteligencji. Thompson przypisał ten fakt treningowi koncentracji i logicznego myślenia nieodzownym w nauce gry w szachy. Wzrostu IQ dowiodły również wcześniejsze badania z Wenezueli, gdzie dzieci odbyły 4,5 miesięczny kurs gry w szachy.
Kształcenie umiejętności krytycznego myślenia
Wpływ gry w szachy na mózg człowieka to obszar badań, którym naukowcy zajmują się od wielu lat. W 1995 r. Robert Ferguson odpowiadając na pytanie dlaczego grać w szachy dowiódł, że szachy są doskonałą pomocą w kształtowaniu umiejętności krytycznego myślenia, natomiast inni badacze (Betancort, Groot, Krogius) nie dość, że potwierdzają te spostrzeżenia, to jeszcze dodają kolejne korzyści - koncentrację, refleks, poprawę koordynacji ruchowej oraz rozwój zdolności organizacyjnych i planowania.
Poprawa umiejętności arytmetycznych
Inne badanie przeprowadzone przez Jamesa Smitha i Roberta Cage’a oceniało wpływ nauczania gry w szachy na osiągnięcia matematyczne młodzieży. Wyniki pokazały, że szachy są wręcz kluczowe dla rozwoju umiejętności matematycznych. Młodzi ludzie, którzy odbyli 120 godzin nauki w ramach eksperymentu, mieli znacznie lepsze wyniki testów matematycznych. Badacze przypisali te rezultaty wpływowi gry na zdolność przetworzenia napływających bodźców (czyli zdolność postrzegania) oraz nadania im odpowiedniego znaczenia. Inna badaczka, Dr Erica Gottlieba z Rhodes University uważa, że uzyskany efekt to wpływ konieczności obmyślania strategii. Niezależnie od przyczyn, szachy z pewnością przyczyniają się do zwiększenia umiejętności matematycznych dzieci i młodzieży.
Poprawa zdolności językowych
Wydaje się niemożliwe, żeby gra, w której nie używa się słów zarówno w formie mówionej, jak i pisanej, mogła wpływać na rozwój zdolności językowych. A jednak. Albert Frank w swojej publikacji „Szachy i zdolności” opisuje eksperyment, w którym obserwowano grupę dzieci 2h tygodniowo poświęcających na szachy. Po tym czasie odnotowano znaczną poprawę umiejętności matematycznych, większą płynność wykonywania zadań strategicznych oraz poprawę zdolności językowych.
Rozwój inteligencji emocjonalnej oraz umiejętności psychospołecznych
Inteligencja emocjonalna to zdolność do dostrzegania, kontroli oraz zdefiniowania emocji. Okazuje się, że młodzi ludzie uczące się gry w szachy w porównaniu np. do bejsbolistów, osiągają lepsze efekty współpracy oraz większe korzyści z zaangażowania społecznego w życie uczelni. Wykładowcy oceniali tę grupę jako studentów bardziej zadowolonych ze szkoły oraz nauczycieli, lubiących naukę oraz czerpiących większą satysfakcję z własnej pracy, odznaczających się większą pewnością siebie oraz umiejętnościami rozwiązywania problemów.
Walory terapeutyczne szachów
Poza wpływem na rozwój intelektualny oraz emocjonalny, szachy pomagają zapobiegać chorobom neurodegeneracyjnym charakterystycznym dla osób starszych, m. in. demencji czy chorobie Alzheimera. Ponieważ pomagają trenować myślenie przyczynowo-skutkowe oraz zauważanie zależności między zdarzeniami.
Szachy to wspaniała gra dla każdego. Nie trzeba urodzić się ze specjalnymi umiejętnościami, żeby się jej nauczyć oraz czerpać radość z rozgrywek. Innymi słowy każdy człowiek może przyswoić sobie zasady gry i sięgnąć po nią w dowolnym momencie swojego życia - nie tylko jako dziecko.