Refleks szachisty – znaczenie. Obalamy mity!

Refleks szachisty - co to znaczy? W mowie potocznej tym terminem określa się osoby ze słabym refleksem, flegmatyczne, niemrawe czy też wykonujące jakąś czynność w żółwim tempie. Jest to spowodowane błędnym wyobrażeniem o tym, jak wygląda gra w szachy. Osoba, która przypadkowo będzie miała okazję obserwować partię szachów klasycznych odniesie wrażenie, że przy szachownicy dzieje się niewiele. Zawodnicy zwykle na wykonanie zaledwie jednego posunięcia poświęcają kilka minut. W kluczowej fazie partii, w skomplikowanych pozycjach, potrafią myśleć nad jednym ruchem nawet 40 min.

Dla postronnego obserwatora może wydawać się to nudne. Nie wie on jednak, co dzieje się w głowie zawodnika - jak wiele wariantów dalszego rozwoju wypadków na szachownicy analizuje, starając się znaleźć jak najlepszą kontynuację. Można to obrazowo przedstawić na przykładzie pierwszych ruchów w partii. Biały ma do dyspozycji 20 możliwych posunięć. Po odpowiedzi przeciwnika na szachownicy może powstać 400 różnych pozycji. Po 3 posunięciach będzie to już 8 902, zaś po 4 – ponad 197 tysięcy.

Dzięki znajomości strategii i taktyki szachiści ograniczają też swoje rozważania do kilku, kilkunastu najbardziej prawdopodobnych kontynuacji. Nadal jednak muszą wybrać, którą ścieżką chcą podążyć. Który ruch wybrać aby osiągnąć najlepszy rezultat? Ilość czasu jaki poświęcają zawodnicy nie powinien być więc zaskoczeniem. Szczególnie podczas rozgrywania partii klasycznych, które zwykle trwają od 2 do nawet 6 godzin. Refleks szachisty nie ma tu żadnego znaczenia.

Czy szachiści potrafią podejmować błyskawiczne decyzje?

Tak! Potrafią to robić niemal natychmiast. Aby się o tym przekonać, wystarczy zapoznać się z nagraniami z partii szachów typu „bullet”, gdzie zawodnicy mają na rozegranie partii w sumie 2 minuty - po 60 sekund dla każdej ze stron. Tego typu rozgrywki są bardziej widowiskowe niż standardowe. Mając ograniczony czas, łatwo jest popełnić błąd. Mimo tego, najlepsi gracze w razie potrzeby potrafią wykonać nawet 3 sensowne posunięcia w ciągu 1 sekundy.

Warto zauważyć, że w tym czasie zawodnik nie tylko musi przemyśleć swoją decyzję i przestawić bierkę w odpowiednie miejsce, ale także nacisnąć przycisk, który zatrzyma zegar odmierzający jego czas i uruchomi zegar przeciwnika. Szachiści, którzy posiedli taką umiejętność, muszą cechować się nie tylko wyśmienitym refleksem, ale też niesamowitą zręcznością i stalowymi nerwami.

Amatorzy szachów typu bullet czy blitz coraz częściej używają określenia „refleks szachisty” w odniesieniu do osób, które wykazały się nad wyraz szybką reakcją. Zwykle spotyka się to z zaskoczeniem ich rozmówców, co jest przyczyną do dyskusji na temat poprawności tego określenia. Ciężko jednak stwierdzić czy szachistów jest tak wielu, aby mogli zmienić przekonania całego społeczeństwa.

Gorąco zachęcam do obejrzenia mistrza świata w szachach Magnusa Carlsena dającemu pokaz swoich umiejętności w grze błyskawicznej. https://www.youtube.com/watch?v=kOotLRutv2s – zwycięzca partii wykonał 33 ruchy wykorzystując 19 sekund i dając mata ostatnim posunięciem.